Zwijmelen op Zaterdag: René and Georgette Margritte with their Dog after the War

Als zo lang als ik weet woonden ze op het hoekje op de eerste etage van ons flatgebouw. Mijn buurman en buurvrouw. Het waren aardige, lieve mensen. Mensen die voor ons onder de noemer 'deftig' vielen. De buurvrouw had een mooie dubbele naam. Als ze over de galerij voorbij liepen dan waren ze altijd keurig gekleed. De buurvrouw altijd op hoge hakken, keurig in de make-up, haren in de plooi en een bontjas aan. De buurman maakte zijn outfit compleet met een hoed. Maar die bontjas en hoed kan ik er ook in mijn herinneringen bij verzonnen hebben. Geen idee of ze die ook echt droegen. (Eén van mijn vroegste jeugdherinneringen is dat ik 'buurvrouwtje' speelde en deed alsof ik op de hoge hakken van mijn moeder de trappen in het trappenhuis af moest lopen.)
Ik kwam ze ook nooit ergens anders tegen als bij ons op de galerij of in het portiek. Ik zag ze nooit wandelen of fietsen. In het winkelcentrum of in de buurtsuper kwam ik ze nooit tegen. Ik heb altijd gedacht dat ze hun boodschappen deden in van die Haagse Delicatessenzaakjes in de binnenstad. Geen idee of dat waar is.
Maar als ik ze zag waren ze altijd samen.

We kwamen er vaak over de vloer, mijn zus en ik. Mijn buurvrouw was dol op ons.
Als de buurvrouw aan het koken was gingen we altijd even kletsen op de galerij waar mijn zusje en ik aan het spelen waren, bij haar open keukenraam. We kregen dan altijd een 'schuimpje'. De buurvrouw vertelde me niet zo heel lang geleden dat ik altijd om een 'zuigje' kwam vragen :-).

Bij haar konden we proeven aan een luxe die we bij ons thuis en trouwens nergens in onze familie of kringen kenden. De bel had een elegante 'ding-dong' in plaats van een allesdoordringende 'tring'. Er lag hoogpolig, zacht tapijt van gang tot woonkamer, waar je voeten een paar centimeter in wegzonken. Als we binnenkwamen werden onze jassen aangenomen en niet zomaar aan een haakje op de kapstok gehangen, maar werden zorgvuldig aan een knaapje in de kast opgeborgen. In de woonkamer stond een enorme vleugel (waar we als kind best op mochten spelen, als we het maar met één vingertje tegelijk deden), een wand vol met boeken, en op het laatste stukje muur dat nog over was hing een prachtig schilderij met engeltjes in een enorme gouden lijst. Ondanks dat hun huis hetzelfde was als het onze, maar dan in spiegelbeeld, leek het een compleet andere wereld. Er waren dingen die wij thuis niet hadden. Een video-recorder. Een kleurentelevisie.

Ik herinner me nog goed de woensdagmiddagen waarop mijn zus en ik werden uitgenodigd om film te kijken. Er was thee uit prachtige porseleinen kop en schotels. Echte thee die eventjes moest trekken en door een zeefje ingeschonken werd, niet van die Pickwickzakjes zoals we thuis hadden. De suikerklontjes werden aangereikt met een zilveren suikerklontentang. Er stonden twee kristallen schaaltjes klaar met wel drie soorten Mars-repen, smarties en chips. En er was priklimonade. En natuurlijk de film. Ik herinner me Bambi, Sneeuwwitje, en toen we wat ouder werden Annie en E.T.

De buurvrouw had een groot hart. Ze had altijd verhalen over haar adoptiekinderen in Sri-Lanka. En ze zorgde altijd voor de zwerfkatjes rondom onze flat. Er was een takelsysteem met alu-bakjes vanaf haar balkon naar de struiken beneden.

Toen ik een jaar of 8 was zag ze in mij een talent dat ik zelf nooit heb gezien. Ze vond dat ik aanleg had voor pianospelen. Ze voorzag een grote carrière voor mij op een conservatorium. Jarenlang heeft ze mij pianoles gegeven. De carrière is er echter nooit gekomen. Haar klassieke smaak ging steeds minder matchen met wat ik wilde leren. Alles wat ik aandroeg vond zij vreselijk slecht gecomponeerd. Ik begon steeds minder mijn lessen te oefenen. Wat dat betreft hield ik haar niet voor de gek, ze woonde immers naast ons. Op een gegeven ogenblik ben ik ermee gestopt. Ik voel me daar nog wel eens schuldig over. De piano is wel mijn hele leven lang meeverhuisd. Ik speelde zelf amper meer piano, maar had de hoop dat mijn kinderen er ooit muziek op zouden maken. En dat is uitgekomen. En daar ben ik mijn buurvrouw dan weer dankbaar voor.

Toen ik niet meer naast hun woonde heb ik ze nog maar weinig gezien. We hebben wel altijd contact gehouden. Ze waren op onze bruiloft. De buurvrouw was altijd heel belangstellend naar mijn leven, en naar mijn gezin. Ik ben met mijn kinderen ooit één keer op bezoek geweest. Ze waren niet ouder dan 4 en 7 denk ik, maar ze weten het zich nu nog te herinneren, het had indruk gemaakt. De buurvrouw was de laatste met wie ik een echte correspondentie had: lange epistels op papieren brieven over de post en enveloppen met stickertjes versierd.

Vorig jaar wilden mijn zus en ik weer eens een bezoekje plannen. Het kwam niet goed uit vertelde de buurvrouw, omdat haar man erg ziek was. We hoopten allemaal dat het vaarwater wat rustiger zou worden en dat het er in de loop van het jaar nog eens van zou komen. Haar man werd echter zieker en zieker en in de laatste brief in juni vertelde ze me dat ze zelf erg moe was en veel pijn had. De artsen hielden het op stress van de zorgen om, en het zorgen voor haar man. Een bezoekje zat er voorlopig nog niet in. Ik begon te vrezen dat we haar voor het eerst weer op de begrafenis van haar man zouden zien.

Vorige week droomde ik dat de buurman in zijn rolstoel naar me toe kwam rijden. Hij probeerde wat te zeggen, maar ik weet niet wat. Ik schrok wakker. Bang dat dit een slecht voorteken zou zijn. Ik nam me voor om deze week nog een kaartje te sturen om ze te laten weten dat ik vaak aan hun dacht.

Woensdag kwam ik uit mijn werk en er lag een envelop op tafel met een grijze rand. Op de kaart stond in grote letters de naam van mijn buurvrouw. Mijn ogen zochten snel de rest van de tekst af... ergens móest toch staan dat ze vertelde dat haar man was overleden? Maar nee... het stond er niet.
Ik was compleet in shock. Er stond toch echt dat mijn buurvrouw was overleden... Zomaar ineens, zonder aankondiging...

En nu, een paar dagen later, ben ik nog steeds in shock en verdrietig. Ik zal aan het idee moeten wennen dat ze er niet meer is. Iemand die altijd een deel van mijn leven is geweest. Het eerste deel van mijn leven heel dichtbij, het tweede deel op afstand. Ze was iemand die ons van nabij op heeft zien groeien en ze had ook veel herinneringen aan mijn moeder, over wie ze altijd heel liefdevol sprak. Ik heb het gevoel gehad dat we nog altijd een lijntje samen hadden, wat een beetje werd bevestigd door de droom die ik vorige week had. Ik hoop dat dat lijntje over de grens van dood en leven blijft bestaan.

En de muziek in deze zwijmel? Eigenlijk zou ik nu een zwaar klassiek stuk moeten kiezen. Daar hield ze van. Maar ik ben daar, ondanks haar pianolessen en alles wat ze me liet horen, nooit zo in thuis geraakt.
Ik heb gekozen voor een nummer van Paul Simon, uitgevoerd met violen, dwarsfluit, cello en nogmeer van die klassieke instrumenten. Ik hoop dat ze deze muziek niet slecht gecomponeerd vindt en dat ze het kan waarderen.