Terugkeer Ongewenst

Ik hoorde de laatste dagen een aantal opmerkingen over een vermoeid uiterlijk.
Niet zo gek... de kilometers die ik vreet, de pondjes die zo stiekem- aan verdwijnen en zorgen voor een enkel rimpeltje extra in 'het gelaat' ( het is bij vrouwen nog altijd de keuze tussen de kop of de kont), de sponsor-activiteiten die tijd en aandacht vragen... en als ik dan eindelijk in bed lig, dan blijven de radartjes draaien. Overschot aan adrenalie? Tikkie overbelast? Wie zal het zeggen.

De eigenlijke reden... gewoon te laat gaan slapen. Ik  lag verzonken in een prachtig boek.
Terugkeer Ongewenst van Charles Lewinsky.

Ik doe even lui de samenvatting kopiëren van Bol:

Ik heb leren leven zonder vrijheid, zonder hoop. Waarom vind ik het dan verdomme zo moeilijk om te leven zonder geweten?

Terugkeer ongewenst is het deels waargebeurde, deels fictieve levensverhaal van de Joodse acteur, entertainer en regisseur Kurt Gerron, die in de jaren twintig en dertig grote triomfen vierde in Berlijn. In 1933 vlucht hij voor de nazi's en belandt via Wenen en Parijs in Nederland, waar hij onder andere optreedt in de Joodsche Schouwburg in Amsterdam en meewerkt aan verschillende Nederlandse speelfilms. Samen met zijn vrouw Olga wordt hij in 1943 geïnterneerd in Westerbork en van daar gedeporteerd naar Theresienstadt, waar de SS hem vraagt een film te maken waarin het vernederende gettobestaan wordt voorgesteld als een paradijs. Weigeren betekent transport naar Auschwitz, meewerken betekent verraad aan zichzelf en aan zijn kunst. Dit duivelse dilemma vormt de kern van dit adembenemende boek, dat tevens een betoverende en tegelijk tragische liefdesgeschiedenis is.

Het is een omvangrijk boek, niet heel erg makkelijk te lezen: Veel personages, soms een tikkie langdradig. Maar alles wat geschreven is, is met een reden. Dingen die terloops neergezet lijken te zijn, komen later weer terug in het boek. En knap, hoe de schrijver in zo'n zwaar verhaal humor kan aanbrengen. 

Ik begon met lezen en legde aan Mr. C. uit waar het over ging. Ik wist toen nog niet dat het verhaal op waarheid berust. Mr. C. vertelde me direct de afloop. Vraag hem iets over de oorlog en hij weet het... Ik wou dat ik het niet van tevoren had geweten. Hoewel... tijdens het lezen heb ik ook google er regelmatig op losgelaten. Veel geleerd. En ook weer veel besef gekregen en stilgestaan. Stilgestaan bij hoe fijn het is om zonder angst te kunnen leven. Mijn hemel... dit is niet voor te stellen, wat in het boek beschreven wordt.

Mooi ook de liefde van Kurt Gerron voor zijn vrouw Olga. Toen hij leed aan dysenterie hoorde hij vanuit zijn ziekbed dat zijn vrouw een onbedoeld gekregen krant in handzame reepjes scheurde. 'Nooit gedacht dat ware liefde zich op die manier zou kunnen uiten'. Of iets in die strekking. Dat is slechts één van de vele mooie schrijfsels uit dit boek die me bijgebleven zijn. 

Ik twijfel of ik een youtubeje moet plaatsen. Er zijn fimpjes, die naast de film van Gerron ook de tekeningen van het echte leven in Theresiënstadt laten zien. Maar mijn God... Wat is deze film ver naast de waarheid. En wat er dan ook weer voor commentaar onder de youtube staat....

Nou ja, google op Gerron, en je zult ze zelf vinden.

Ik ben echt onder de indruk van dit duivelsdillemma. Je zal ervoor staan in al je ellende... Het suddert nog even door...

Aanrader dus.

Ik ga verder met een wat luchtiger boeken. Korte verhalen. Een boek dat ik na een paar bladzijdes weg kan leggen. Ik heb de komende tijd mijn nachtrust nodig.